Werkvorm Werken met de Teamrollen van Belbin in Teamcoaching

Het werken met de Teamrollen van Belbin in teamcoaching geeft een concreet inhoudelijk kader om de teamdynamiek bespreekbaar te maken. Het Belbin model onderscheidt 9 teamrollen die de teamsamenwerking beïnvloeden.
In een team kunnen sommige Belbin rollen veelvuldig vertegenwoordigd zijn, terwijl andere teamrollen slechts door 1 persoon worden ingenomen of helemaal ontbreken in een team. Elke verdeling over de teamrollen van het Belbin model geeft een andere teamdynamiek. Dit maakt het werken met teamrollen uitdagend en verhelderend.

Figuur: Werken met de 9 Belbin Teamrollen

De doelen van Werkvorm Werken met Teamrollen

Het werken met teamrollen kun je voor de volgende doelen gebruiken:

• De teamleden hebben inzicht in de verdeling van de teamrollen van Belbin binnen het team.
• De teamleden bespreken het effect van hun teamrollen op de teamdynamiek met behulp van de Belbin Methode.

De werkvorm

De werkvorm Werken met Teamrollen is een actieve manier om de teamdynamiek bespreekbaar te maken. Voordat je met de werkvorm aan de slag kunt, is het belangrijk dat de teamleden de 9 Teamrollen van Belbin kennen, en inzicht hebben in hun eigen teamrol volgens de Belbin Methode.

Daarna kun je op de bovenstroom aan de slag met het bespreken van de teamdynamiek, en eventueel kun je een verdiepingsslag maken naar de onderstroom. Sluit het werken met teamrollen af met een duidelijke actieplanning.

Zelfreflectie op de 9 Teamrollen van het Belbin Model
Leg de Belbin rollen uit en/of laat de teamleden hierover lezen. Op deze Kennisbank vind je een uitleg over de 9 teamrollen van Belbin in teamcoaching. Laat de teamleden reflecteren op hun dominante teamrol binnen dit team. Je kunt hierbij gebruik maken van De Belbin Test.
Vraag de teamleden om hun gedrag te beschrijven dat hoort bij hun dominante teamrol, en het effect dat ze met dit gedrag hebben op de teamsamenwerking. Welke kwaliteiten horen bij deze Belbin Teamrol en wat is het ontwikkelingspunt?

Opleiding Systemisch Teamcoach en Teamtrainer

Kernachtig interveniëren in team- en organisatiedynamiek

Leer jezelf als belangrijkste coachingsinstrument in zetten en vergroot je je systemische interventiekunde.

Bekijk de Opleiding

Werken met Teamrollen binnen de teamcoaching
Hang in de zaal 9 flipover vellen op. Schrijf op elk vel een Belbin Teamrol.
Vraag de teamleden om bij het flipover vel van hun dominante teamrol te gaan staan. Zo ontstaan er kleinere en grotere subgroepjes, staan er wellicht teamleden alleen en zijn er teamrollen waar niemand bij staat.

Wissel binnen je subgroepje van mensen met dezelfde dominante teamrol uit:

• Welk gedrag is kenmerkend voor jullie? Beschrijf ook jullie non-verbale communicatie.
• Wat is het effect van jullie gedrag op de teamsamenwerking?
• Hoe voelen jullie je in deze subgroep (ook groepje van 1)?
• Wat vinden jullie van het gedrag van de andere subgroepen (ook de groepjes van 1) en hun bijdrage aan de teamsamenwerking?

De bovenstroom van de teamdynamiek in het Belbin Model
Gebruik bovenstaande vragen als startpunt voor de uitwisseling tussen de subgroepen. Stuur zo min mogelijk in de teamdynamiek. Het is bijvoorbeeld al interessant welke subgroep het woord neemt, of en hoe er op elkaar wordt gereageerd, of er naar elkaar geluisterd wordt, et cetera.
Door als teamcoach niet te sturen in de uitwisseling ontstaat er al snel een teamdynamiek die het team kent uit hun samenwerking in de praktijk. Je hebt dan in het hier-en-nu krachtig materiaal om de teamdynamiek te bespreken.
Omdat het gaat over het zichtbare gedrag in het team, spreken we over de bovenstroom van de teamdynamiek. De bovenstroom gaat over

• Welk gedrag zet je in?
• Wat is het effect hiervan op de teamsamenwerking?

Omdat je de teamdynamiek in deze werkvorm bespreekt binnen het Belbin Model, koppel je het zichtbare gedrag aan het wel of niet innemen van bepaalde teamrollen.

Op de Teamcoaching Methodiek Teampatronen zichtbaar maken vind je nog meer praktische aanwijzingen om de teamdynamiek op de bovenstroom bespreekbaar te maken.

De onderstroom van de teamrollen en de teamdynamiek
Doorgaans is het bespreken van de teampatronen op de bovenstroom enerverend en inzicht gevend genoeg. Je rond dan de werkvorm dan af met een concrete actieplanning naar de praktijk. Afhankelijk van de in de contractering afgesproken teamdoelstellingen kun je ook een verdieping maken naar de onderstroom van de Belbin Teamrollen en de teamdynamiek. Deze verdieping kun je bijvoorbeeld ook een volgende teamcoaching bijeenkomst doen.
De onderstroom gaat over de emoties, mentale overtuigingen, fysieke spanningen, waarden en drijfveren die het zichtbare gedrag op de bovenstroom onzichtbaar beïnvloeden. Het Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus geeft je duidelijk inzicht in de bovenstroom en onderstroom.

Figuur: Het Stermodel en de zes ontwikkelingsniveaus in teamdynamiek

Krachtige vragen die je op de onderstroom kunt stellen zijn:

• Welke gevoelens en emoties beïnvloeden jouw gedrag en Belbin teamrol binnen dit team?
• Welke gedachten beïnvloeden jouw samenwerkingsgedrag en dominante teamrol?
• Wat neem je fysiek waar bij jezelf tijdens de teamsamenwerking en welke invloed heeft dit op jouw teamrol binnen het Belbin Model?
• Vanuit welke waarden en drijfveren bepalen de keuze van jouw dominante teamrol?

Aan het werk met de Teamrollen van Belbin
Welke route je ook neemt binnen het werken met teamrollen, draag zorg voor een goede transfer naar de praktijk. Dit kun je bijvoorbeeld doen door het afsluiten met een actieplanning.
Omdat teamontwikkeling altijd iets vraagt van de individuele teamleden en van het team als geheel, is het aan te raden om de actieplanning te verdelen in een persoonlijke actieplanning en een team-actieplanning. Wees er alert op wie eigenaar zijn van de actieplanning, en ook op wat jouw rol als teamcoach hierin is.

Je kunt ook werken met teamrollen met de Werkvorm Kennismaken met Belbin Rollen, de Werkvorm De Belbin Test, of met de systemische Werkvorm Teamopstelling met de Belbin Methode.

Ontwikkelingspunt voor jou als Teamcoach

Met welke Belbin Teamrol heb jij persoonlijk de minste affiniteit? Wat roept deze teamrol bij jou op in de onderstroom? Beantwoord bovenstaande 4 vragen over de onderstroom.

Meer leren?
Wil je meer leren over het groepsdynamische werken met teamrollen, op de bovenstroom en onderstroom van teamsamenwerking? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleiding:

• Post-HBO Opleiding Systemisch Teamcoach en Teamtrainer

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis introductieworkshop Systemisch Teamcoachen.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht van alle werkvormen voor teamcoaches
• Overzicht van alle werkvormen voor trainers
• Overzicht van alle werkvormen voor coaches

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.